Moet u uw advies wetenschappelijk bewijzen?

Aan alle adviseurs!

Beste Richard Engelfriet,

Je kunt leuk schrijven, maar de inhoud van je recente post (voor de lezer: https://bit.ly/2NxXv92), je boek en columns zijn misleidend en een waarschuwing aan iedereen die graag succesvol wil zijn lijkt me op zijn plaats. Want als we jouw stukjes lezen lijkt succes iets utopisch. 5 kanttekeningen ter lering en vermaak:

1 | Het onderwerp ‘succes’ leent zich, zoals je zelf terecht aangeeft, niet of nauwelijks voor harde wetenschap. Maar tegelijkertijd vind jij dat adviseurs en coaches niks mogen beweren zonder wetenschappelijk bewijs. Dat is een contradictie die elk debat doodslaat. Bovendien: het aandeel adviseurs dat pretendeert wetenschap te bedrijven is te verwaarlozen. En zoals je in je eigen prachtige voorbeeld (brood geven aan armen) al laat zien: iemand helpen hoeft geen wetenschappelijke onderbouwing te hebben om toch waardevol te zijn.

2 | Juist omdat de zoektocht naar succes niet wetenschappelijk kán zijn, is het logisch dat bijvoorbeeld consultants zich baseren op concreet opgedane ervaringen, soms in vergelijkbare omstandigheden, soms op gevoel. Dit is voor opdrachtgevers vaak veel waardevoller dan droge wetenschappelijke verhandelingen. Het inspireert hen om ook aan de slag te gaan en om te zoeken naar wat werkt voor hen zelf. Precies zoals Einstein bedoelde te zeggen met: ‘verbeelding is belangrijker dan kennis’.

3 | Methodes, technieken, modellen en hypes bevatten in veel gevallen een kern van waarheid. De professionele verstaander maakt daarin zelf de afweging of het voor hem of haar relevant of toepasbaar is. Het ridiculiseren hiervan, of een enkel tegenvoorbeeld gebruiken (dat altijd te vinden is), is dus A: on(diep)zinnig B: A-wetenschappelijk en C: minachting van de bedenker.

4 | Dat het je zelf ontbreekt aan oplossingen is duidelijk, en best begrijpelijk omdat er vaak geen one-best-way is. Maar je kunt op zijn minst verder kijken dan je neus lang is. Je stelt dat succes enkel te danken zou zijn aan abstracte begrippen als: ‘geluk’, ‘talent’ of, zoals je in je boek zelf beweert: aan anderen. Je hoeft van mij geen positivo te zijn die vindt dat alle succes maakbaar is, maar stellen dat het volledig buiten jezelf ligt is minstens zo verwerpelijk. Het ontdoet mensen van hun kracht.

5 | Je mag uiteraard alles roepen en schrijven wat je denkt. Graag zelfs! Maar van iemand die zo hoog van de toren blaast, geen werkbare alternatieven aandraagt en zich positioneert in de periferie van de wetenschap mag je toch iets meer nuance verwachten.

Beste Richard, voor zover ik weet begeleid je geen organisaties in hun zoektocht naar succes. Een track record in het bouwen en besturen van een onderneming zie ik evenmin. Dat geeft niet. Maar het noopt wel tot bescheidenheid.

Want jazeker: anekdotisch bewijs is óók bewijs. Zeker wanneer je, als je jarenlang bedrijven van binnen hebt gezien, patronen en tendensen herkent. Als je steeds opnieuw ziet waar processen falen en waar ondernemers juist enorme stappen maken. Dan is het als adviseur een groot genoegen om die kennis ervaring te delen met mensen die er wat van willen maken. Met mensen die niet achterover leunen en zich afhankelijk maken van hoe de wind waait, maar zelf het heft in handen nemen en, heel onwetenschappelijk, willen bouwen aan iets moois.