Maak van je bedrijf een gestroomlijnde, militaire organisatie!

De 5 succesfactoren van de krijgskunst

Ik leg graag een relatie tussen marketing, communicatie en organisatie - en zaken die op het eerste gezicht geen verband met elkaar hebben. En dat is niet voor niets: vaak wordt marketing en organisatie gepresenteerd als complexe wetenschap, terwijl er veel kennis allang beschikbaar is. In dit artikel vind je daarom een parallel tussen militaire - en de zakelijke operaties. Want je zou het misschien niet zeggen, maar moderne organisaties kunnen veel leren van de krijgskunst. We zoomen daarom vandaag in op vijf specifieke, militaire aspecten die organisaties bewezen succesvoller maken.

De impact van besluitvorming

Natuurlijk, een legereenheid is iets anders dan een bedrijf. Een groot verschil tussen militaire en zakelijke organisaties heeft te maken met de consequenties van besluitvorming. Want bij militaire beslissingen staan mensenlevens op het spel, terwijl dat bij de meeste zakelijke beslissingen reuze meevalt. Stel je eens voor dat JIJ moet beslissen over scenario’s waarbij duizenden mensen kunnen sneuvelen. Dat is toch iets anders dan een paar duizend ijsjes meer of minder verkocht op een mooie zomerdag. Wat dat betreft is de gemiddelde zakelijke beslissing niet bepaald van levensbelang; dit even als ontnuchterend perspectief. Maar het feit dat militaire organisaties beslissen over en leven en dood betekent dat hun organisatie super strak en efficiënt in elkaar moet zitten. En dat is precies wat we van hen kunnen leren. Laten we beginnen bij het allerbelangrijkste:

1 | De heilige missie

Dit is namelijk de motor van je bedrijf. Maar helaas wordt de missie-formulering, ofwel; ‘waar doen we het voor?’ of ‘waarom zijn we er?’ vaak afgedaan als corporate – of theoretisch geleuter. Maar niets is minder waar! De gedachte achter een heldere, concrete missie is bijzonder nuttig. Bedrijven of organisaties die hun ‘mission statement’ goed implementeren presteren gewoon beter. Een goede missie creëert een referentiekader, een identiteit, een familiegevoel. Het draagt bij aan innovatief handelen, minder overbodig management et cetera. Kortom; het legt de basis voor het dagelijks handelen voor iedereen in de organisatie.

In militaire operaties is de missie heilig. Simpelweg omdat een helder vertrekpunt de basis voor succes vormt. Voorbeeld; de missie van de geallieerden in WOII was het op de knie krijgen van Duitsland en haar bondgenoten. Van telefoniste tot monteur en van soldaat tot minister: iedereen was doordrongen van deze missie. Het effect: een enorme drive bij alles en iedereen. Mensen werden innovatief, stegen boven zichzelf uit, namen grote risico’s, werkte keihard. Zou het niet fantastisch zijn om zulke toewijding in jouw zakelijk organisatie te realiseren? En het kán, de voorbeelden zijn er te over! En er hoeven dus niet eens mensenlevens op het spel te staan om een sterke missie te kunnen formuleren.

Diverse wetenschappelijke studies wijzen uit dat bedrijven met een sterk verankerde missie excellent presteren. Die bedrijven zijn echter schaars omdat het heel veel vraagt van de ‘leiding’. Een goede missie vereist toewijding, elke dag opnieuw.

De onvolprezen Amerikaanse managementconsultant Peter F. Drucker zei over de missie:

“Dat aan het doel van ondernemingen en aan de missie van ondernemingen zo zelden adequate aandacht wordt gegeven is misschien de belangrijkste oorzaak van businessfrustratie en -falen”

2 | De sleutelrol van de leider

Elk jaar worden er boekenkasten volgeschreven over leiderschap. Ik ben ervan overtuigd dat het weinig zin heeft om dit te lezen: je bent een leider of je bent het niet. Natuurlijk kun je vaardigheden trainen, maar het talent moet al aanwezig zijn. Op het slagveld bestaan voorbeelden te over van echt leiderschap. Want in het heetst van de strijd maken leiders het verschil. Zij zijn besluitvaardig, hebben kennis van zaken, gaan voorop in de strijd, zijn niet bang om risico’s te nemen en communiceren kort en krachtig. Een leider dwingt daardoor respect af! Het resultaat? Mensen worden gebonden, geboeid en gemotiveerd tot op het bot. Een overtuigende leider brengt mensen in beweging. Sturen op regeltjes en werken volgens protocollen is natuurlijk veel makkelijker dan te leren dealen met de emoties en grillen van de mens. Maar met het laatste maak je het ware verschil… De parallel met een zakelijke omgeving is hier evident. Het belang ervan ook.

Want de gemaakte ‘leider’ of het ‘baasje’ zorgen vaak juist voor het omgekeerde effect. Ze binden niet, ze boeien niet en dwingen geen respect af. En hoewel ze zelf vaak denken dat ze het erg goed doen, staat het gros van de managers er juist zeer slecht op in het Nederlandse bedrijfsleven. En dat gaat keihard ten koste van de prestaties. In het bedrijfsleven kom je hier nog wel mee weg, maar op het slagveld heeft dit immense consequenties. De gemaakte leider - bijvoorbeeld sommige officieren die van de academie kwamen - brachten anderen in levensgevaar. Dit in tegenstelling tot de natuurlijke leider, die natuurlijk gezag en dus autoriteit uitstraalde.

Om een letterlijk zeer passend beeld te krijgen bij falend en succesvol leiderschap verwijs ik je graag naar een fragment op YouTube van de bekroonde hit serie ‘Band of Brothers’. Let wel; het is een heftig fragment, maar het laat wel precies zien waarom overtuigend leiderschap in het heetst van de strijd zo belangrijk is.

Need I say more?

3 | De noodzaak van een krachtige strategie

De parallel tussen zakelijke en militaire operaties wordt nog duidelijker als het gaat om het begrip strategie,. Dit begrip komt voort uit de krijgskunst en stamt af van het Griekse woord ‘strategos’, wat ‘de kunst van de generaal’ betekent. Volgens de Pruisische generaal en oorlogstheorethicus Clausewitz is een strategie het allerbelangrijkste onderdeel van elke strijd. Het bepaalt namelijk hoe en met welke middelen het einddoel bereikt moet worden: namelijk de strijd winnen! De strategie geeft richting aan de totale organisatie van een leger, of in ons geval: van een bedrijf.
Des te vreemder is het dat het gros van de bedrijven geen unieke strategie heeft. De meeste strategieën zijn kopieën van anderen of het heet strategie maar het is geen strategie. Of het is gewoon te lang en ingewikkeld omschreven waardoor niemand het meer snapt.
Om de doorslaggevende kracht van een strategie duidelijk te maken gaan we terug naar de 19e eeuw, naar Napoleon. De grote kracht van Napoleon ten opzichte van zijn tegenstanders was zijn strategische concept. Waar zijn tegenstanders traditionele grote eenheden bleven hanteren (soms wel 100.000 man sterk) koos Napoleon voor de strategie van kleinere formaties. Zijn eenheden bestonden uit ongeveer 30.000 en bevatte alle noodzakelijke elementen, van infanterie tot cavalerie, aangestuurd door zelfstandig opererende generaals.

Het resultaat: het Napoleontische leger was sneller en wendbaarder dan wie ook. Bewapend met een aanvalsplan dat zich onderscheidde door focus, had Napoleon duidelijk de beste papieren.*

Herken je de parallel weer? Snelheid, wendbaarheid, focus… Termen die elke dag over de werkvloer rollen, maar wederom vaak slecht worden uitgevoerd.

Als we dit zo eens kort beschouwen is het te bizar voor woorden dat bewezen nut van eeuwenoude tactieken vandaag de dag als totaal nieuwe revoluties worden beschouwd. Denk aan de ‘zelfsturende teams’, denk aan de ramp van mega organisaties die nu opeens kleiner moeten… Het is allemaal niks nieuws onder de zon: we hadden het allang kunnen weten.

*Voor de liefhebber van militaire historie. Napoleon was hiermee de uitvinder van de alom strategisch geprezen Blitzkrieg–strategie van de Duitsers in WOII, en dus niet Hitlers generaals.

4 | Behaal successen met de kort cyclische planning

Als het om planning gaat spelen militaire organisaties in de Champions League. Eisenhower zei ooit; ‘plans are nothing, planning is everything’. Planning betekent namelijk óók de discipline hebben om een plan of strategie consistent uit te voeren. Ook jij herkent het misschien wel: doelen worden vaak wel gesteld maar meestal niet gehaald. Los van een gebrek aan discipline is de grote boosdoener de doorlooptijd. Dat zit zo:

Te lang vooruit plannen druist simpelweg in tegen een fenomeen dat altijd de kop op zal steken, namelijk: ‘de onverwachtse ontwikkeling´…. en daar gáát je plan! Het is allemaal weer zeer logisch want als bedrijf acteer je nu eenmaal in een sterk dynamische omgeving. Je hebt steeds te maken met het ‘ongrijpbare’. In militaire operaties speelt die dynamiek een nog veel grotere rol.

Om met dat ‘ongrijpbare’ om te gaan is het mantra van de Amerikaanse mariniers dan ook:

‘Improviseer, pas aan en overwin’. Wat betekent dit voor een succesvolle, moderne bedrijfsvoering?

Voor opdrachtgevers waar veel zaken tegelijk spelen hanteer ik altijd een zogenoemde kwartaalcyclus. We kijken zeker ver vooruit (bijvoorbeeld 3 jaar) als het gaat om een doel. Dit brengen we terug naar een jaardoel en zelfs naar een kwartaaldoel en kunnen zo maximaal inspelen op veranderde omstandigheden (voor meer informatie hiertoe verwijs ik je naar het artikel van mij uit 2010 ‘Korte termijn planning maakt je succesvoller’.

Ook met betrekking tot het aspect planning / langgerekte plannen vind ik het onbegrijpelijk dat er nog altijd moeilijke turbobegrippen worden gebruikt zoals – ‘agile marketing’, wie het begrijpt mag het zeggen! Het is jammer dat logisch en slim plannen zo wordt gegoten in moeilijke managementtheorieën. Terwijl het zo simpel kan: bijvoorbeeld door te leren van oorlogstactieken.

5 | Loop voorop en innoveer!

Een andere hele grote parallel tussen militaire en zakelijke operaties is de kracht van innovatie en creativiteit. In de Tweede Wereldoorlog hebben diverse innovaties en creatieve oplossingen een doorslaggevende rol gespeeld.

Zo kon de Amerikaanse marine de slag in Pacific winnen door het kraken van de Japanse operationele marinecode, ondanks het feit dat de Japanse vloot significant groter was. De grootste innovatie was hierbij natuurlijk de atoombom.

Maar ook de Engelsen konden de ‘battle of Britain’ mede winnen door innovatie, namelijk de radar en de gekraakte enigmacode. Ondanks dat de Duitsers een vijf keer zo grote luchtmacht hadden won Engeland met creativiteit en innovatie deze belangrijke luchtslag.

Hoe vertalen we dit inzicht naar het bedrijfsleven? Innoveren betekent niet per sé dat je zelf het wiel moet uitvinden of nieuwe technologieën moet ontwikkelen. Het is minstens zo belangrijk om innovaties te gebruiken die al beschikbaar zijn. Je kunt een ‘slag’ dus ook verliezen door het negeren van innovaties. Denk bijvoorbeeld aan het negeren of onderschatten van de mogelijkheden van het internet, en hoe schadelijk dat voor een bedrijf kan zijn.

Probleem bij innovatie is dat het vaak ontbreekt aan het juiste klimaat. Innovatie kan alleen gedijen in een klimaat waarin een duidelijke missie, goed leiderschap en een heldere strategie bestaan. Om dit te illustreren verwijs ik je graag naar een serie van Netflix (the Manhattan project). Waarbij een ‘team van wetenschappers’ bezig is met de ontwikkeling van de atoombom. De missie is duidelijk voor iedere betrokkene, namelijk: we zijn met z’n allen bezig om de oorlog te beëindigen. Samen gaan we voor dat ene, hogere doel!

Kortom; innovaties komen niet vanzelf maar kunnen alleen ontstaan als aan alle succesfactoren wordt gewerkt.

Steve Jobs:“Het onderscheid tussen een leider en een volger is innovatie”

Wat is nu de moraal van het verhaal...?

In onze tijd waarin we graag verbindingen willen maken, contact leggen en bouwen aan een betere wereld ligt oorlogsretoriek misschien niet voor de hand. Maar we hebben gezien dat de gebroederlijke sfeer in een leger, het gezamenlijke doel en de motivatie om dat doel te bereiken in een oorlogssituatie uiterst effectief is. En wie wil winnen in een concurrerende markt moet voorop lopen en zijn troepen in eenheid gereed hebben staan.

De winnende rol die missie, strategie, planning, leiderschap en innovatie hebben staat niet ter discussie en is historisch bewezen. En deze vijf succesfactoren hebben een sterke onderlinge afhankelijkheid: ze kunnen niet zonder elkaar. Houd ze daarom alle vijf nog eens scherp tegen het licht. Twijfel niet en kijk kritisch naar je eigen organisatie. Neem er nu echt eens de tijd voor, maak er werk van! Durf te herijken, je zult zien dat het je verder brengt.

Is het hogere wiskunde? Nee! Is het heel makkelijk? Ook niet. Daarom gebeurt het ook zo weinig. Het zit in de sfeer zoals wijlen Johan Cruijff al eens verwoordde:

“Voetballen is heel simpel, maar het moeilijkste wat er is, is simpel voetballen”

Veel succes!