De negatieve effecten van ronkende managementbegrippen

Draagvlak creëren; vergeet die clichés

PUBLICATIE IN:

De negatieve effecten van ronkende managementbegrippen

Draagvlak creëren; vergeet die clichés

Wil jij ook de wereld veroveren? Als we de managementgoeroes moeten geloven is dat binnen handbereik. Inmiddels zitten we op honderden soorten management(stijlen) en even zoveel soorten marketing. Naast al die begrippen zijn er nog eens tientallen soorten ‘revolutionaire methoden’ waarmee je de wereld kunt veroveren of de markt op z’n kop kunt zetten zoals Google, Facebook en Apple dat hebben gedaan. Ondanks alle goede bedoelingen werken deze begrippen, methoden vaak contraproductief. In dit artikel leg ik je uit hoe dat zit, en hoe jij die valkuil heel eenvoudig kunt vermijden.

Sylvia Tóth (was onder meer bestuursvoorzitter van uitzendbureau Content en voormalig zakenvrouw van het jaar) hanteert het volgende adagium; ‘als ik het niet snap, doe ik het niet’. Hoe zou zij reageren als ik haar zou schrijven:

– – – – –

Beste Sylvia,

Wij hebben jouw nieuwe businessconcept goed op ons in laten werken. Onderstaand onze feedback.

Jouw concept geeft ons een goed gevoel. Echter:

1 | We denken aan een campagne met een disruptief karakter…….zodat we echt de markt kunnen gaan ontwrichten.

2 | Aangezien de website een belangrijk onderdeel van onze strategie gaat zijn moeten we zien te komen tot goede buyer persona’s.

3 | Vanuit de goed omschreven buyer persona’s zijn we in staat een slimme customer journey te ontwikkelen.

4 | Bovendien is het zaak de consideration set te gaan bekijken, uiteindelijk gaat het er natuurlijk om dat we de juiste competitive egde krijgen.

5 | Tot slot zouden wij graag de uitvoering laten geschieden volgens de principes van agile marketing.

Kortom, superidee maar laten we nog even proberen out of the box te denken. Om daarna met jouw mensen tot maximaal draagvlak te komen. Hoop dat het je zo duidelijk is!?

Groet, André

– – – – –

Misschien vind je deze brief nogal overdreven. Maar tijdens mijn research bij opleidingsinstituut Van Beeckestein kwam ik de volgende (echte!) beschrijving van een cursus Agile Marketing tegen:

‘Bij Agile Marketing werken digital marketeers in scrum teams. Zij werken als high performing team aan validated learning, met een levende visie, aanpasbare strategie en pro-actief stakeholder management. Zij zijn in staat om de waardepropositie doorlopend te vernieuwen en razend snel te vermarkten’

Wie het begrijpt mag het zeggen! Het is totaal onduidelijk wat je bij deze cursus gaat leren. Verderop in dit artikel wordt duidelijk wat dit wollige taalgebruik voor problemen kan opleveren.

Een ander lekker hot en trendy begrip is disruptie. Plotseling duikt dit begrip in tal van campagnes en businessconcepten op. Maar wat is de definitie eigenlijk van disruptie?

‘Disruptief betekent dat ‘iets nieuws en nog kleins’ in korte tijd ‘iets bestaands, groots en logs’ mogelijk gaat verdringen. Waarbij de oude wereld, tot verbazing van de initiatiefnemers, verlamd staat toe te kijken en ‘het laat gebeuren’.

Lees het nog eens goed...

Je ziet, disruptie is echt van allen tijden. Sterker; de vooraanstaande Amerikaanse econoom Robert Gordon onderbouwt in zijn bestseller ‘The Rise and Fall of American Growth’ dat we historisch bezien niet in een technologische revolutie zitten maar dat er juist een gebrek is aan grote vernieuwingen. Alle ontwikkelingen ten spijt, biedt elke innovatie nauwelijks nog een grote verandering in ons leven. Het lijkt allemaal heel bijzonder, omdat we er zelf midden in zitten. Maar de echt grote disrupties liggen al achter ons. Natuurlijk, een Uber-app verandert de auto- en taxibranche een klein beetje. Maar wat ons leven pas écht heeft veranderd was de komst van de auto zelf. Met die disruptie valt het anno 2016 dus nog wel mee.

Waarom zo moeilijk doen?

Je vraagt je af waarom doen al die goeroes dan zo moeilijk als het ook makkelijk kan? De oorzaak is kraakhelder; it’s business! Denk aan een cursusje hier, een opleiding daar of een groot congres. En de gespecialiseerde bureaus schieten als paddenstoelen uit de grond. Wie met zogenaamde vernieuwende theorieën op de proppen komt, kan dus gaan cashen. Maar wat hebben we eigenlijk aan al die mooie theorieën en methoden? Voegen ze nu daadwerkelijk iets toe aan de essentie van wat al bekend is? Nee. Sterker nog: het brengt schadelijke effecten met zich mee. In de volgende paragraaf leg ik uit welke dat zijn:

Effect 1 | Ruis in de communicatie

De begrippen- en methodenwereld van management, marketing en communicatie krijgen in het taalgebruik iets politieks. Het is niet meer te bevatten voor de gemiddelde toehoorder en de boodschap gaat aan de neus van het publiek voorbij. De stokoude communicatiewet ‘Iedereen hoort alleen wat hij begrijpt’ is nog altijd relevant. Wat mensen niet begrijpen negeren ze totaal. Niet doen dus.

Als je aan de inhoud allerlei drempels en ruis toevoegt, wordt de communicatie dus heel zwak. Terwijl het heus wel duidelijk in simpel kán, omdat de onderliggende inhoud vaak kinderlijk eenvoudig is. Sarah Gagestein van Taalstrategie zegt over het gebruik van vakjargon:

“Wanneer het brein een bepaalde term hoort, zoekt het in een soort mentale archiefkast naar gerelateerde emotionele input, associaties en verhalen. Hoe gemakkelijker ons brein een aanknopingspunt vindt, hoe beter de boodschap aankomt. Horen we woorden die aan niets bekends raken, dan haakt het brein even gemakkelijk weer af. Jargon is natuurlijk nuttig om intern te gebruiken, maar deze binnentaal verschijnt vaak onbedoeld op websites, offertes en in gesprekken met de klant. Hoe ontdek je welke woorden eigenlijk jargon zijn? Vraag een buitenstaander, zoals een nieuwe medewerker, familielid of totale vreemde in de bus om eens een kwartier te luisteren naar je uitleg over wat je bedrijf precies doet. Het zal je nog tegenvallen wat ze ervan begrijpen.”

Tijdens het schrijven van dit artikel stuitte ik in het kader van ‘complexiteit voorkomen’ op de revolutionaire ondernemer Elon Musk (o.a. Tesla, Space X, PayPal). In een dwingende e-mail verbood hij zijn medewerkers om afkortingen te gebruiken. Hij had namelijk gemerkt dat slimme mensen die wel degelijk iets nuttigs hadden te melden toch hun mond hielden tijdens vergaderingen of in e-mailverkeer. Want dankzij al dat vakjargon en die afkortingen begrepen ze niets meer van de essentie.

Effect 2 | Tragere besluitvorming

Het tweede nadelige effect van al die begrippen en managementconcepten is dat alles steeds groter en trager wordt. In de praktijk zie je dan dat er 10 mensen om de tafel gaan zitten om over een eenvoudige website te praten. Die complexiteit wordt verder aangewakkerd door de verkeerde hantering van het begrip ‘draagvlak creëren’. Want paradoxaal genoeg wordt dankzij het gebruik van dit begrip juist géén draagvlak bereikt. ‘Fake management’ noem ik dat. Oftewel; niet oprecht mensen bij de besluitvorming betrekkingen, maar slechts puur voor de vorm. Diezelfde Elon Musk zei rondom snelheid van besluitvorming het volgende: “je kunt beter een iemand 16 uur aan het werk hebben, dan twee personen van 8 uur die moeten samenwerken. Het individu hoeft namelijk geen te vergaderingen te beleggen, consensus te bereiken of een ander aan te sporen om sneller projecten af te ronden”.

Effect 3 | Belemmering van onbevangenheid

Een ander nadelig effect is dat veel begrippen en modellen het échte creatieve denken belemmeren. Door al die theoretische kaders word je namelijk automatisch in een soort denkdwangbuis gepropt. In de NPO serie ‘Kijken in de Ziel’ noemen diverse wetenschappers het gebrek aan vrijheid als een van de belangrijkste belemmeringen voor wetenschappelijke vooruitgang. Ze zijn bijna meer met marketing en administratie bezig dan met wetenschap. Vertaald naar het bedrijfsleven is het veelgebruikte SWOT-model hier een voorbeeld van zo’n denkdwangbuis.

Een type als Steve Jobs kreeg zijn inzichten en inspiratie niet van de businessboeken maar bijvoorbeeld van biologen, musici, schrijvers of kunstenaars. Over wat je kunt leren van andere vakgebieden kwam ik zelf recent een toepasselijk artikel in Trouw tegen. Dit ging over hoe spreeuwen zich groepsgewijs succesvol kunnen wapenen tegen een aanval van roofvogels. Het totale gebrek aan hiërarchie en structuur is de sleutel tot succes. De schrijfster van het artikel trok daarbij een parallel naar organisaties die doorgaans acteren in sterke hiërarchie. We doen het zo, omdat ‘het zo hoort’. Maar met een open blik is er nog veel meer mogelijk.

Dus: geef de geest alle ruimte. Oriënteer je breed. En besef dat je niet met exacte wetenschap bezig bent als het gaat om marketing, communicatie en organisatie.

Effect 4 | De valse succes-illussie

Het vierde effect is de valse illusie van succes. Game changing, disruptie . . . Managementgoeroes wekken de indruk dat er één juiste weg tot succes bestaat. Maar die weg bestaat per definitie niet omdat er altijd specifieke omstandigheden en persoonlijke kwaliteiten meespelen.

Bovendien gaan grote successen vaak gepaard met evenzo grote risico’s en niveaus van stress die een gemiddeld mens helemaal niet durft te nemen of kan verdragen. Bovendien, de kans dat je de wereld verovert of extreem succesvol wordt is statistisch gezien gewoon heel klein. Concentreer je dus vooral op jouw specifieke kwaliteiten en omstandigheden, dan maak je de meeste kans om succesvol te worden binnen jouw domein en op jouw manier.

Effect 5 | De vicieuze cirkel

Begrippen, methoden en ‘winnende’ concepten gaan vaak over het eenvoudiger maken van zaken of processen, maar het tegenovergestelde is vaak het resultaat. En omdat dat tot problemen leidt gaan we nog meer managementfoefjes gebruiken. Bijvoorbeeld door samen vlotten te bouwen of containers te slepen over het strand in het kader van teambuilding. Terwijl een team bouwen, dat doe je iedere dag, elke minuut. Als je een teambuildingsdag nódig hebt, dan gaat er in een eerder stadium al iets niet goed.

Ook gaan we bijvoorbeeld staand vergaderen, een leuk foefje dat het échte probleem toedekt. Of we introduceren het begrip out-of the box denken, vaak zonder hiertoe de echte randvoorwaarden te scheppen. Out-of-the-box denken zie je zo ongeveer in elke sollicitatiebrief terug, maar juist in die gevallen ziet de brief er altijd hetzelfde uit. Je kunt niet buiten de box denken in een ingekaderde omgeving.

De oplossing ligt bij de eenvoud

Ik ben ervan overtuigd dat wanneer iedereen binnen de organisatie doordrongen is van het hogere doel en je de mensen selecteert die jouw gedachtegoed omarmen, zij automatisch het gewenste gedrag vertonen en hierdoor dus uitmuntend gaan presteren. Dan creëer je een geoliede machine die barst van de (persoonlijke) innovatie en waar iedereen zich lekker voelt en tot op het bot is gemotiveerd. Als Hans van Breukelen binnen de KNVB een ‘innovatiemanager’ aanstelt, gaan bij mij de alarmbellen af. Want iedereen in de organisatie moet doordrongen zijn van innovatie. Dus écht iedereen: van telefonist tot directeur, alle medewerkers moeten het DNA van het bedrijf uitdragen.

Door die overeenkomstige drive en veel meer verantwoordelijkheid elimineer je veel protocollen en managementlagen. Ingewikkelde begrippen en methoden zijn niet meer nodig. Managementtrucs moeten plaats maken voor oprechte betrokkenheid!

Tot slot nog even terug naar Elon Musk. Hij is een meester in het eenvoudige denken en tart met de traditionele managementwetten. Hij behaalde binnen no-time een strategische voorsprong op de gevestigde orde door het vermijden van zware protocollen.

Musk heeft lak aan ‘draagvlak’ en bemoeit zich met alles. Maar hij doet dat wel op basis van kennis en oprechte betrokkenheid, waardoor hij respect afdwingt. Ook zijn sollicitatiebeleid is bijzonder. Hij kijkt bijvoorbeeld niet alleen naar opleiding en werkervaring, maar ook naar drijfveren en passies uit de diepste jeugd van mensen. Door zijn onconventionele manier van werken ontstaat draagvlak als een natuurlijk gevolg, en is er geen opgelegde theorie meer nodig.

Kortom; zijn producten zijn uniek en innovatief, maar de evenzo grote succesfactor is de heersende cultuur van geloof in het hogere doel, waarvan innovatie en ongekende inzet logische gevolgen zijn. Ik kan het niet genoeg benadrukken: zet eens de bril van de eenvoud* op en je wordt rijkelijk terugbetaald.

*Disclaimer: bewust zijn niet alle ronkende managementclichés hier uitgewerkt. Het brengt jou niet verder en we doen al ingewikkeld genoeg. Maar mocht je zo’n smeuïge term tegenkomen, wees gewaarschuwd…

Veel succes!

ALLE VAKPUBLICATIES

WIJ PUBLICEREN O.A. IN: